کیست اپیدموئید که به عنوان کیست سباسه نیز شناخته می‌شود، توده‌های متورم پوستی خوش خیمی هستند که با مواد مایع یا نیمه مایع پر شده‌اند. امروزه دیگر اصطلاح «سباسه» منسوخ شده و پزشکان از اصطلاحات کیست اپیدرمال، کیست کراتینی یا کیست اپتلیالی استفاده می‌کنند.
کیست سباسه معمولا در صورت، گردن و تنه فوقانی افراد دیده می‌شود؛ اگر چه ممکن است در نواحی دیگر بدن نیز دیده شوند.
کیست سباسه به کندی پیشرفت کرده و برای سال‌ها باقی می‌ماند. این کیست‌ها غیر سرطانی و خوش خیم هستند (به غیر از چندین مورد نادر)؛ در نتیجه بیشتر افراد به دلایل زیبایی آن را درمان می‌کنند.
علت ابتلا به کیست سباسه
هنگامی که شخصی دچار مشکل پوستی مثل یک خراش یا زخم، زخم ناشی از جراحی، جوش، آفتاب سوختگی شدید و… می‌شود، به مجرا یا غدد پوستی آسیب وارد می‌شود. در نتیجه سلول‌های مرده و دیگر مواد همچون کراتین در زیر پوست به دام می‌افتند. برخی از علل تاثیرگذار بر ابتلا به کیست سباسه عبارتند از:
- آسیب‌های پوستی (زخم، سوختگی، جوش و…)
- مشکلات ژنتیکی
- ابتلا به برخی از سندروم‌ها مثل سندروم گاردنر و…
- ویروس HPV
- مصرف برخی داروها مثل ایمیکیمود و سیکلوسپورین
کیست سباسه چقدر شایع است؟
آمارها نشان می‌دهند:
- کیست سباسه شایع‌ترین کیستهای پوستی هستند.
- ابتلا به این کیست‌ها پیش از بلوغ نادر است و بیشتر در سنین 20 تا 60 سال شایع است.
- همچنین این کیست‌ها در زنان شایع‌تر از مردان است.
- تقریبا می‌توان گفت 1 درصد از کیستهای سباسه به حالت بدخیم در می‌آیند.
کیست سباسه در چه نقاطی از بدن یافت می‌شود؟
کیست سباسه معمولا در نقاط زیر وجود دارند:
- صورت
- پوست سر
- گردن
- تنه فوقانی (قفسه سینه، کمر و…)
اما می‌توانند در نقاط زیر نیز یافت شوند:
- بیضه‌ها
- اندام تناسلی
- انگشتان دست
- باسن
- کف دست یا کف پا
علائم کیست سباسه
درون یک کیست سباسه مایعی بد بو، غلیظ و زرد رنگ وجود دارد که شامل کراتین و بقایای سلول‌های مرده می‌باشد. ویژگی‌های عمومی کیست سباسه شامل موارد زیر می‌شود:
- یک برجستگی گرد
- اندازه‌ای بین نیم تا چند سانتی متر
- دارای یک نقطه تیره در مرکز کیست
- تغییر رنگ پوست ( قرمزی یا تیرگی پوست)
- دارای قابلیت حرکت و تراکم در زیر پوست
- موقع لمس گرما حس می‌شود.
اغلب بدون درد است اما گاها ممکن است ملتهب و دردناک باشد یا احساس خارش ایجاد کند. در صورت ترکیدن کیست، فرد درد و سوزش شدیدی حس خواهد کرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
در صورتی که یک توده در زیر پوست خود حس کردید، به پزشک مراجعه کنید. تشخیص اینکه آن توده کیست سباسه است یا چیزی دیگر، یک کار تخصصی است و شما ممکن است در این مورد اشتباه کنید.
تشخیص کیست سباسه
- معمولا پزشکان برای تشخیص کیست سباسه، بیمار را معاینه فیزیکی کرده و از او تاریخچه‌ای می‌گیرند. پزشک از بیمار در مورد آسیب‌های پوستی گذشته، داروهای مصرفی و حتی سابقه ابتلا به سندروم‌های ژنتیکی سوال می‌پرسد.
- در برخی موارد ممکن است پزشک برای آزمایشات بیشتر درخواست کند تا از کیست نمونه برداری شود.
- به استفاده از معاینات آزمایشگاهی و رادیولوژی نیازی نیست.
تشخیص افتراقی
تشخیص‌های افتراقی کیست سباسه یا اپیدرموئید بسته به موقعیت آن‌ها در بدن شامل موارد زیر می‌شود:
- لیپوم
- کیست درموئید
- کیست پیلار
- فرونکول یا جوش
- کیست پیلونیدال یا کیست مویی
- استاتوسیستوما
- علائم پوستی سندروم گاردنر
- و…
درمان خانگی
به یاد داشته باشید بهترین درمان خانگی این است که بهداشت را به بهترین شکل رعایت کنید و کیست سباسه‌ای که به تازگی برداشته شده یا عفونی شده را خشک و تمیز نگه دارید؛ تا از رشد و یا برگشت آن جلوگیری کنید. برای این کار می‌توانید محل کیست را با آب گرم تمیز کنید و به کمک گاز استریل آن را پانسمان کنید و پانسمان آن را در بازه‌های زمانی کوتاه تعویض کنید.
در صورتی که کیست سباسه برایتان مشکلی ایجاد نمی‌کند، نیازی به درمان نیست. اما باید گفت در برخی منابع استفاده از موادی همچون روغن کرچک، سرکه سیب، روغن درخت چای، آلوئه‌ورا، کمپرس گرم، زردچوبه و… را پیشنهاد کرده‌اند.
درمان کیست سباسه
در صورتی که کیست احساس ناراحتی و درد برای فرد ایجاد نمی‌کند، نیازی به درمان نیست. در برخی موارد کیست متورم و ملتهب می‌شود. در این صورت آنتی بیوتیک‌ها و کمپرس گرم می‌تواند به شما کمک کند.
اگر علیرغم تمام درمان‌ها همچنان وضعیت کیست سباسه بدتر و بدتر شد، اقدام به درمان کیست کنید. همچنین ممکن است برخی از افراد برای بهبود ظاهر پوستشان دست به جراحی کیست سباسه بزنند.
به طور کلی سه روش برای برداشتن کیست سباسه وجود دارد:
- روش برش و تخلیه: در این روش برشی کوچک بر سطح کیست ایجاد شده و تمام مواد موجود در آن تخلیه خواهد شد. این روش برای کاهش تورم و التهاب مفید بوده ولی از آن جایی که دیواره کیست برداشته نمی‌شود، احتمال برگشت آن وجود دارد.
- جراحی: در این روش پس از اعمال بی‌حسی موضعی، جراح به طور کامل کیست را برداشته؛ سپس محل جراحی را بخیه می‌زند. به کمک جراحی احتمال برگشت کیست بسیار پایین است . با این حال برخی از افراد به خاطر به وجود آمدن جای زخم پس از بهبودی، از این روش امتناع می‌کنند.
- لیزردرمانی: لیزردرمانی روشی نوین برای درمان کیست سباسه است. در این روش پس از اعمال بی حسی موضعی، پزشک به کمک دستگاه لیزر کیست سباسه را به طور کامل از بین می‌برد. دانستن نکات زیر در مورد لیزردرمانی کیست سباسه خالی از لطف نیست:
- روشی موثر و قطعی است.
- در لیزردرمانی نیازی به بستری شدن بیمار نیست.
- لیزردرمانی مانع از رشد دوباره کیست می‌شود.
- روشی بدون درد و خونریزی است.
- برخلاف روش جراحی، جای زخم باقی نمی‌ماند.
- احتمال انتقال عفونت وجود ندارد.
- و…
نکته: به هیچ وجه سعی نکنید که خودتان کیست سباسه را تخلیه کنید. چرا که کیست ممکن است عفونت کند و یا دوباره عود کند.
نکات و مراقبت‌های پس از درمان
خوب است که پس از درمان کیست سباسه، دستورالعمل‌های زیر را انجام دهید:
- از انجام ورزش‌های تماسی و شدید خودداری کنید.
- در صورتی که برای درمان، جراحی انجام داده‌اید، 7 تا 10 روز طول می‌کشد تا بخیه‌ها برداشته شوند و 2 ماه طول می‌کشد تا زخم جراحی به بهبودی قابل قبولی برسد.
- هر روز پانسمان خود را عوض کنید.
- زخم را همیشه خشک و تمیز نگه دارید. برای این کار ناحیه تحت درمان را تنها با آب گرم شستشو دهید ولی از صابون استفاده نکنید، چرا که ممکن است زخم را تحریک کند.
- استفاده از مسکن‌ها برای کاهش درد مانعی ندارد.
عوارض جانبی کیست سباسه
عوارض ناشی از جراحی کیست سباسه نیز شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد
- خونریزی
- عفونت
- باقی ماندن جای زخم
- عود مجدد کیست
پزشکان می‌توانند با تکنیک‌های خاص خود، این عوارض را به حداقل برسانند. به همین دلیل مهم است که به یک پزشک متخصص و ماهر مراجعه کنید.
کیستهای سباسه در بسیاری از موارد مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند. با این حال عوارض در برخی از افراد به صورت زیر دیده می‌شود:
- عفونت: در صورتی که باکتری وارد کیست شود، اتفاق می‌افتد.
- درد، تورم و آریتم در صورت پارگی کیست مشاهده می‌شود.
- با این که کیست سباسه کیستی خوش خیم است، اما سرطانی شدن و بدخیمی‌های نادر ممکن است رخ دهد.
- در صورتی که کیست در زیر پوست ثابت است و حرکت نمی‌کند، به پزشک مراجعه کنید. این می‌تواند نشانه از گسترش کیست به لایه‌ها و بافت‌ها زیرین داشته باشد.
پیشگیری از کیست سباسه
افراد معمولا به صورت تصادفی به کیست سباسه مبتلا می‌شوند. هر چند که می‌توان گفت مقابله و پیشگیری از مشکلات پوستی مثل جراحت، آفتاب سوختگی یا آکنه و جوش در کاهش احتمال ابتلا به کیست سباسه موثر است.
لب کلام
کیست سباسه یک برجستگی رشد کننده بر روی پوست است که با مایعی پر شده است. این کیست‌ها در صورتی موجب ناراحتی فرد نشده باشند، درمان نمی‌شوند؛ اما در صورتی که کیست بر زیبایی فرد تاثیر بگذارد یا ایجاد درد و ناراحتی کند، پزشک برداشتن کیست را به شما پیشنهاد می‌کند.
بهتر است برای درمان کیست سباسه، به یک کلینیک معتبر و مجهز مراجعه کنید تا احتمال موفقیت درمان بالا رفته و عوارض به حداقل برسند. ما در کلینیک موژان با حضور بهترین پزشکان منطقه و بروزترین تجهیزات، آماده پاسخگویی به نیازهای شما عزیزان هستیم.
سوالات متداول در مورد کیست سباسه:
آیا کیست سباسه خطرناک است؟
اکثر کیستهای سباسه منفعل و بی علامت هستند. درصورتی که کیستی عفونت کند و این عفونت درمان نشود، کیست می‌تواند خطرناک به حساب بیاید. همچنین در موارد نادری دیده شده است که کیست‌ها سرطانی شده‌اند. در نتیجه بهتر است در صورت مشاهده تغییراتی در پوست خود، با یک پزشک تماس بگیرید.
آیا کیست سباسه خود به خود از آیا کیست سباسه واگیردار است؟بین می‌رود؟
خیر؛ کیست سباسه مسری و واگیردار نیست.
آیا کیست سباسه سرطانی و بدخیم است؟
خیر؛ کیست سباسه نوعی کیست خوش خیم است. اگر چه در برخی موارد نادر سرطانی شدن کیست از عوارض آن بوده است.
آیا بیمه هزینه درمان کیست سباسه را پوشش میدهد؟
در صورتی که برای درمان کیست سباسه دلایل پزشکی (نه زیبایی!) داشته باشد، بیمه هزینه‌های درمان را تقبل می‌کند. برای اطمینان بیشتر با شرکت بیمه خود مشورت کنید.
